Thiền Vipassana là gì? – Thiền minh sát của Phật giáo Nguyên thủy

Thiền Vipassana là phương pháp đào tạo tinh thần hoặc phát triển tâm linh. Tại sao chúng ta phải tập luyện tâm trí của mình? Bởi vì chúng ta muốn giải phóng nó khỏi các tạp chất tinh thần như tham lam, sân hận, căng thẳng, si mê và tuyệt vọng. Khi các tạp chất được giải phóng khỏi tâm trí, chúng ta có thể sống hạnh phúc và an lạc trước mọi tác động của bên ngoài.

Sự khác biệt giữa thiền Minh Sát và các phong cách thiền khác rất quan trọng và cần được hiểu đầy đủ. Đạo Phật đề cập đến hai loại thiền chính, những kỹ năng phát triển tinh thần khác nhau, các phương thức hoạt động hoặc phẩm chất của ý thức.

Trong tiếng Pali, ngôn ngữ của các văn bản Phật giáo Nguyên Thủy (Theravada), hai hình thức thiền này là Thiền Minh Sát hay còn gọi là Thiền Tứ Niệm Xứ (Vipassana Bhavana) và Thiền Định (Samatha Bhavana).

Bạn đang xem: Thiền Vipassana là gì? – Thiền minh sát của Phật giáo Nguyên thủy

Hầu hết các hệ thống thiền đều nhấn mạnh đến sự tập trung và tĩnh lặng của Samatha. Người hành thiền tập trung sự chú ý của mình lên một đối tượng cụ thể, chẳng hạn như câu thần chú, ngọn nến, hình ảnh chư Phật, Bồ tát hay bất cứ thứ gì, và loại trừ tất cả những ý nghĩ khác để tránh tâm trí đi lang thang.

Kết quả là một trạng thái định kéo dài cho đến khi kết thúc buổi thực hành. Nó đẹp, thú vị và có ý nghĩa, nhưng chỉ là tạm thời. Còn đối với thiền Vipassana, nó dựa vào định để quan sát các thành phần khác với cái nhìn sâu sắc hơn.

Trong thiền Vipassana, người hành thiền sử dụng sự tập trung của mình như một công cụ mà theo đó sự nhận thức của họ có thể vượt ra khỏi bức tường ảo tưởng. Đó là một quá trình tập luyện giúp tâm nhận ra bản chất thật của thực tại. Phải mất nhiều năm, nhưng một khi vượt qua được bức tường đó, hành giả sẽ không còn phiền não, không còn ảo tưởng hay tạp chất dẫn đến đau khổ nữa.

Họ nhận thức thế giới này như chúng thật sự là, và không bị “cái tôi” chi phối. Trạng thái đó được gọi là giải thoát hay giác ngộ và nó là vĩnh viễn. Giác ngộ là mục đích cuối cùng của tất cả các hệ thống thực hành Phật giáo. Tuy nhiên, các tuyến đường để đạt được mục đích đó khá là đa dạng.

Thiền Vipassana là gì?

Thiền Vipassana có nhiều tên gọi khác là thiền quán, thiền minh sát hay thiền Tứ Niệm Xứ (Vipassana Bhavana) có thể được dịch là “cái nhìn sâu sắc vào bên trong” hay “thấy đúng như thật”, một nhận thức rõ ràng và chính xác những gì đang xảy ra khi nó xảy ra. Nó liên quan đến khoảnh khắc hiện tại, quan sát thân thể (rupa) và tâm (nama) với sự chú ý sâu sắc.

Thiền Vipassana là một cách tự chuyển đổi tâm thức thông qua sự tự quan sát của cá nhân. Nó tập trung vào sự kết nối sâu sắc giữa tâm và thân thể, có thể trải nghiệm trực tiếp bằng sự chú ý kỷ luật đối với những cảm giác vật chất hình thành nên cuộc sống của cơ thể và liên tục kết nối các điều kiện tạo nên cuộc sống của tâm.

Chính hành trình tự khám phá này sẽ dẫn đến tận gốc rễ của tâm và cơ thể để giải thể sự ô uế về tinh thần, dẫn đến một tâm cân bằng đầy tình thương, từ bi và trí tuệ.

Thiền Vipassana là biểu hiện cuối cùng của khẩu hiệu Socrates, “Hãy tự biết lấy chính mình”. Đức Phật khám phá ra nguyên nhân của đau khổ và nó có thể loại bỏ khi chúng ta nhìn thấy bản chất thật của chính mình. Đây là một cái nhìn sâu sắc vào bên trong. Nó có nghĩa là hạnh phúc của chúng ta không phụ thuộc vào việc thao túng thế giới bên ngoài, mà nó phụ thuộc vào chất lượng của tâm.

Đây là một phương pháp hợp lý để thanh lọc tâm trí, các yếu tố tinh thần gây ra phiền não và đau khổ. Kỹ thuật này không đòi hỏi sự trợ giúp của thần linh hay bất kỳ sức mạnh bên ngoài nào khác, mà nó dựa vào nỗ lực của mỗi cá nhân.

Vipassana là một cái nhìn sâu sắc cắt đứt mọi ảo tưởng của nhận thức thông thường để có cái nhìn rõ ràng về tâm và vật chất như chúng thật sự là: vô thường, không đạt yêu cầu, và không có bản chất. Thực hành thiền sẽ giúp thanh lọc tâm trí, loại bỏ mọi hình thức chấp trước. Khi chấp trước bị cắt đi, ham muốn và ảo tưởng dần dần bị pha loãng.

Đức Phật đã xác định được hai nhân tố tham ái và vô minh là nguồn gốc của mọi khổ đau. Khi chúng bị loại bỏ hoàn toàn, tâm sẽ chạm vào một cái gì đó vĩnh viễn không bị chi phối bởi các tác động bên ngoài. “Cái gì đó” là hạnh phúc bền vững, siêu việt, được gọi là “Niết bàn” (Nirvana) trong tiếng Pali.

Nguyên từ:

Từ “Vipassana” có hai phần. “Passana” có nghĩa là nhận thức. Tiền tố “Vi” có nhiều nghĩa, một trong số đó là “đi qua”. Thiền Vipassana theo nghĩa đen là cắt ngang qua màn ảo tưởng của tâm trí. “Vi” cũng có thể hoạt động như là tiền tố “dis” trong tiếng Anh, cho thấy sự phân biệt – một loại nhận thức riêng từng thành phần riêng biệt.

Ý tưởng tách biệt là có liên quan ở đây, vì sự hiểu biết hoạt động như “dao mổ tinh thần”, phân biệt sự thật thông thường từ thực tế cuối cùng. Cuối cùng, chữ “vi” có thể hoạt động như một sự thâm nhập, trong trường hợp “Vipassana” có nghĩa là nhìn sâu, mạnh mẽ hoặc sâu sắc. Đó là một cái nhìn sâu sắc ngay trước mắt, từ chối các lý thuyết, suy nghĩ, khuôn mẫu của nhiều “cái tôi” khác.

Nguồn gốc của thiền Vipassana

Thiền Vipassana là một trong những kỹ thuật thiền cổ xưa nhất tại Ấn Độ. Nó được khám phá bởi Đức Phật Thích Ca, và là bản chất của những gì Ngài đã thực hành và giảng dạy trong 45 năm.

Trong thời gian đó, rất nhiều người ở miền Bắc Ấn Độ đã được giải thoát khỏi những đau khổ bằng cách thực hành thiền Minh Sát Vipassana. Nó giúp họ đạt được thành quả cao trong mọi lĩnh vực của cuộc sống.

Phương pháp này được tìm thấy trong kinh Tứ Niệm Xứ (Satipatthana Sutta), một bài thuyết giảng do chính Đức Phật giảng dạy. Thiền Vipassana là một sự tập luyện trực tiếp và từng bước về chánh niệm hay nhận thức rõ ràng.

Nó tiến hành từng phần trong khoảng thời gian thực hành. Sự chú ý của học viên được hướng dẫn cẩn thận đến việc kiểm tra kỹ lưỡng một số khía cạnh của sự tồn tại, để nhận thấy ngày càng nhiều kinh nghiệm cuộc sống của mình.

Theo thời gian, kỹ thuật này đã lan rộng sang các nước láng giềng Myanmar (Miến Điện), Sri Lanka, Thái Lan và những nơi mà truyền thống Phật giáo Nguyên Thủy phổ biến.

Năm thế kỷ sau khi Đức Phật nhập Niết bàn, di sản cao quý của thiền Vipassana đã biến mất khỏi Ấn Độ. Sự tinh khiết của giáo huấn cũng bị mất đi ở một số nơi khác.

Tuy nhiên, nó đã được bảo tồn bởi các giáo viên tận tụy từ thế hệ này sang thế hệ khác hơn 2.000 năm nay. Hiện nay, dòng thiền này vẫn phổ biến và được giảng dạy khắp thế giới với độ tinh khiết nguyên sơ của nó.

Thiền quán Vipassana là hình thức thiền chủ đạo ở Sri Lanka và các quốc gia Đông Nam Á. Vào đầu thế kỷ 20, đã có một sự phục hồi quan trọng của hình thức thiền này của Thiền sư Mahasi Sayadaw người Miến Điện. Sau cái chết của Mahasi Sayadaw năm 1982, Sayadaw U Pandita được chọn làm người kế thừa dòng thiền này.

U Pandita là một trong những vị thầy hàng đầu thế giới về thiền Vipassana và có ảnh hưởng quan trọng đối với nhiều giáo viên giảng dạy Vipassana ở phương Tây, bao gồm Sharon Salzberg và Joseph Goldstein của Hiệp hội Thiền Vipassana. Ngài là người sáng lập và trụ trì của trung tâm Thiền Panditarama ở Yangon, Myanmar.

Sự phổ biến của thiền Vipassana

Hiện nay, thiền Vipassana đã xuất hiện tại Ấn Độ và hơn 80 quốc gia khác trên thế giới, do thiền sư SN Goenka khởi xướng. Ông được ủy quyền giảng dạy bởi bậc thầy thiền Minh Sát rất nổi tiếng người Miến Điện là Sayagyi U Ba Khin.

Trước khi chết năm 1971, Sayagyi đã nhìn thấy một trong những giấc mơ yêu thích nhất của mình. Ngài có nguyện vọng mạnh mẽ rằng, thiền Vipassana sẽ trở lại Ấn Độ, nơi nó được sinh ra, để giúp nó thoát ra khỏi những vấn đề đa dạng của nó. Từ Ấn Độ, Ngài tin là nó sẽ lan ra khắp thế giới vì lợi ích của toàn thể nhân loại.

SN Goenka bắt đầu tiến hành các khóa học thiền Vipassana tại Ấn Độ vào năm 1969, 10 năm sau, ông bắt đầu phổ biến dòng thiền này ra nước ngoài. Trong 35 năm kể từ khi bắt đầu giảng dạy, SN Goenka đã tiến hành nhiều khóa học Vipassana 10 ngày và đào tạo hơn 800 trợ lý giáo viên để thực hiện nhiều khóa học trên toàn thế giới.

Ngoài ra, nhiều trung tâm độc quyền đã được thành lập tại Ấn Độ. Năm 1982 ông bắt đầu bổ nhiệm các trợ lý giáo viên để giúp ông đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng đối với các khóa học thiền Vipassana.

Viên đá quý vô giá này được bảo quản lâu dài ở một quốc gia nhỏ bé như Myanmar, bây giờ có thể được thực hành ở nhiều nơi trên khắp thế giới. Ngày nay, rất nhiều người đã tìm hiểu về nghệ thuật này để mang lại hòa bình lâu dài và hạnh phúc trong cuộc sống của họ.

Thiền Vipassana là một quá trình tự khám phá

Thông qua quá trình chánh niệm, chúng ta từ từ nhận ra những gì đang ở dưới hình ảnh của bản ngã. Chúng ta thức dậy với một nhận thức rõ ràng về cuộc sống. Cuộc sống có một kết cấu phức tạp hơn nhiều so với những gì chúng ta thấy, và nếu chúng ta nhìn đúng cách, chúng ta sẽ biết bản chất thật của nó.

Thiền Vipassana là một hình thức tập luyện tinh thần để giúp bạn trải nghiệm thế giới một cách hoàn toàn mới. Bạn sẽ biết những gì đang thực sự xảy ra với bạn, xung quanh bạn và bên trong bạn. Đó là một quá trình tự khám phá, một cuộc điều tra có sự tham gia trong đó bạn quan sát những trải nghiệm của riêng bạn.

Thực hành phải được tiếp cận với thái độ này: “Không bao giờ nhớ những gì tôi đã được dạy. Quên đi những lý thuyết, định kiến ​​và khuôn mẫu. Tôi muốn hiểu bản chất thực sự của cuộc sống. Tôi muốn nắm bắt được những phẩm chất thực sự và sâu sắc nhất của cuộc sống, và tôi không muốn chấp nhận lời giải thích của ai đó. Tôi muốn xem nó cho bản thân mình.”

Nếu bạn hành thiền với thái độ này, bạn sẽ thành công. Bạn sẽ thấy mình quan sát mọi thứ một cách khách quan, chính xác như chúng đang chuyển động và thay đổi theo từng thời điểm. Cuộc sống sau đó có một sự giàu có không thể tin được và không thể mô tả. Bạn phải có kinh nghiệm.

Thỉnh thoảng, tất cả chúng ta đều kinh nghiệm sự kích động, thất vọng và bất hòa. Khi chúng ta đau khổ, chúng ta không làm cho nỗi đau của chúng ta giới hạn trong chính chúng ta, thay vào đó, chúng ta tiếp tục lan tỏa nó cho người khác. Chắc chắn đây không phải là cách thích hợp để có một cuộc sống tốt đẹp. Tất cả chúng ta đều muốn sống trong hòa bình trong chính mình, và với những người xung quanh chúng ta.

Con người là những sinh vật xã hội: chúng ta phải sống và tương tác với người khác. Làm thế nào chúng ta có thể sống một cách hòa bình? Làm sao chúng ta có thể giữ được sự hài hòa, duy trì hòa bình và hòa hợp trong một thế giới rất nhiều tiêu cực chung quanh?

Thiền tuệ Vipassana cho phép chúng ta kinh nghiệm sự bình an và hòa hợp đó, nó thanh lọc tâm, giải phóng khỏi đau khổ và những nguyên nhân sâu xa của khổ đau. Thực hành này từng bước đi đến mục đích tinh thần cao nhất của sự giải phóng đầy đủ mọi phiền não.

Thiền Vipassana là một kỹ thuật nhẹ nhàng, nhưng cũng rất tinh tế. Đây là một hệ thống cổ điển và đã được soạn thảo để đào tạo tâm trí của bạn, một tập hợp các bài tập dành riêng để bạn nhận thức được kinh nghiệm cuộc sống của chính bạn. Đó là lắng nghe chu đáo, quan sát thấy và kiểm tra cẩn thận.

Chúng ta học cách ngửi mùi hương, đụng chạm đầy đủ, và thực sự quan tâm đến những thay đổi diễn ra trong tất cả những trải nghiệm này. Chúng ta học cách lắng nghe những suy nghĩ của chúng ta mà không bị cuốn vào chúng. Đối tượng của thiền Vipassana là học cách nhìn thấy sự thật về vô thường, không hài lòng, và vô ngã của các hiện tượng.

Khóa tu thiền Vipassana 10 ngày

Khóa tu thiền Vipassana trải qua 10 ngày dưới sự hướng dẫn của một thiền sư nhiều kinh nghiệm. Trong suốt thời gian nhập thất, học viên phải ở trong khu vực khóa học, và không có liên hệ với thế giới bên ngoài. Họ kiềm chế đọc, viết, và đình chỉ bất kỳ thực hành tôn giáo hoặc các ngành khác.

Họ làm theo một lịch trình hàng ngày bao gồm khoảng 10 giờ ngồi thiền. Họ cũng giữ im lặng, ít giao tiếp với bạn học. Tuy nhiên, họ được tự do thảo luận các câu hỏi về thiền với giáo viên và các vấn đề cơ sở vật chất với quản lý trung tâm.

Có ba bước chính trong khóa thiền 10 ngày này. Thứ nhất, học viên thực hành kiêng cữ các hành động gây hại. Họ thực hiện 5 giới về đạo đức: tránh việc giết chóc, ăn cắp, nói dối, tình dục và sử dụng chất gây nghiện. Tuân thủ những giới luật này cho phép tâm bình tĩnh đủ để tiến hành công việc hiện tại.

Bước thứ hai diễn ra trong 3,5 ngày, học viên thực hành thiền Anapana, tập trung vào hơi thở. Thực hành này giúp phát triển sự kiểm soát đối với tâm trí còn lang thang.

Hai bước đầu tiên có thể giúp học viên sống một cuộc sống lành mạnh và phát triển sự kiểm soát tâm trí mang lại rất nhiều lợi ích, nhưng không đầy đủ trừ khi bước thứ ba được thực hiện.

Bước thứ ba, được thực hiện trong 6,5 ngày, đó là thực hành Vipassana: một thể thâm nhập toàn bộ cấu trúc thể chất và tinh thần của bạn với sự hiểu biết sâu sắc.

Học viên nhận được các hướng dẫn thiền quán một cách có hệ thống vài lần trong ngày, và sự tiến bộ của mỗi ngày được giải thích trong một buổi thuyết giảng buổi tối bằng băng của SN Goenka.

Sự im lặng hoàn toàn được quan sát trong 9 ngày đầu tiên. Vào ngày thứ 10, học viên bắt đầu giao tiếp nhiều hơn cho sự chuyển đổi trở lại với một lối sống hướng ngoại.

Khóa học kết thúc vào sáng ngày thứ 11. Khóa tu đóng lại với việc thực hành thiền Từ Bi (Metta Bhavana), một kỹ thuật thiền, trong đó sự tinh khiết phát triển trong suốt khóa học được chia sẻ với tất cả chúng sinh.

Đây là những gì có trong khóa thiền Minh Sát 10 ngày tại Dhamma Giri Vipassana International Academy.

Học thiền Vipassana ở đâu?

Tại Việt Nam, bạn có thể đăng ký học thiền Minh Sát trên website: phapdangthientue.com. Một trung tâm giảng dạy thiền Vipassana do Ni sư Thích Nữ Hằng Liên trực tiếp hướng dẫn tọa lạc tại Xã Nam Cát Tiên, Huyện Tân Phú, Tỉnh Đồng Nai.

Hoặc nhóm Thiền Thân Hương Đất do Thiền sư Thích Minh Niệm hướng dẫn.

• Điện thoại :
  • Tánh Kiên Định – 0931 841 618
  • Tánh Thuần Hóa – 0903 703 803
• Email : thienthanhuongdat@gmail.com
• Facebook : www.facebook.com/thienthanhuongdat
• Website : www.thienthanhuongdat.com

Kết luận

Thiền Vipassana là một trong những thực hành quan trọng trong Phật giáo, nó giúp biến đổi tâm thức để thích nghi hoàn hảo trước những nghịch cảnh trong cuộc sống.

Chúng ta có thể đọc nhiều kinh sách, nghe nhiều bài pháp thoại, hiểu rõ những giáo lý của đạo Phật, nhưng nó chỉ giúp chúng ta trở thành một học giả hoặc một bác sĩ tâm lý dựa trên giáo lý Phật giáo mà thôi. Để trở thành một tu sĩ Phật giáo đúng nghĩa, chúng ta phải dành thời gian cho việc tập luyện tâm trí thông qua hành thiền.

Bạn có thể đọc nhiều sách về thể hình, hiểu rõ các kỹ thuật nâng tạ, nhưng nếu không dành thời gian cho việc tập luyện để phát triển cơ thể, bạn sẽ không thể nâng được mức tạ vượt quá giới hạn hiện tại của mình.

Cá nhân là chìa khóa, chúng ta phải trải qua đào tạo để tự cải thiện bản thân chứ không phải là bằng lời hứa hẹn làm theo những giới luật đạo đức. Chúng ta phải tự khám phá những kinh nghiệm bên ngoài và bên trong bản thân mình, một tiến trình có thể mang lại sự chuyển đổi và thanh lọc tâm trí.

Thiền Vipassana có khả năng biến đổi được tâm trí và nhân cách con người. Một cơ hội đang chờ đón tất cả những ai chân thành muốn thực hiện các nỗ lực để hoàn thiện bản thân.

PGVN – Theo tricycle.org

Đăng bởi: Phật Giáo Việt Nam

Chuyên mục: Nghiên cứu